از ویکیلیکس این روزها اخبار عجیبی درباره میآید. مثلا کشیده خوردن احمدی نژاد از فرمانده سپاه در بهمان جلسه. بدبینها میگویند خبر چیزیست در مایههای اخبار پنهان نوریزاده و کل ویکیلیکس در همین مایه و پایه است. بازی است. خوشبینها میگویند ویکیلیکس کل دولت آمریکا را به چالش کشیده و نقطهای برجسته در عصر اطلاعات است؛ چطور ممکن است در همچین مواردی اشتباه کند؟
به نظرم نکته چندان پیچیده نیست: ویکیلیکس در حال افشای اسناد دولتی (عمدتا دولت آمریکا) است. وقتی آن اسناد موثقند خبر ویکیلیکس هم موثق است و وقتی آن اسناد شایعه میپراکنند ویکیلیکس هم همان را منتشر میکند. دیپلماتی آمریکایی شایعهای را در کشور ثالث از زبان کسی در یک شبنشینی درباره ایران میشنود و بنا به وظیفهاش به مرکز مخابره میکند. بنا به قوانین اداری، این میشود سند وزارت امور خارجه هرچند که کارشناسها آن را بیپایه تشخیص دهند و فقط بایگانی شود. ویکیلیکس آن را عینا افشا میکند و این می شود خبر موثق برای بعضی دوستان که فکر میکنند هرچه ویکی لیکسیده شد حتما واقعیت دارد. یا میشود مدرک دست آنهایی که میخواهند کل پروژه ویکی لیکس را بی اعتبار نشان بدهند.
ویکیلیکس فکت ارائه می کند نه تحلیل و نتیجهگیری. این را لااقل دوستان خبرنگار در خاطر داشته باشند. ضمن اینکه یادمان باشد به خاطر نبودن روابط دیپلماتیک بین آمریکا و ایران، تمام گزارشهای دیپلماتهای آمریکایی درباره ایران دست دوم و از طریق واسطههاست. ویکی لیکس را باید تحلیل کرد نه کپی پیست. اگر سفیر آمریکا در عربستان رسما گزارش میدهد که پادشاه آنجا در دیداری با او از آمریکا خواسته است به ایران حمله کند اعتبار چنین خبری تقریبا صددرصد است و اهمیتش بسیار زیاد. اگر دیپلمات همین کشور در آسیای میانه از قول یک نفر دیگر گزارش میکند که جعفری به احمدینژاد سیلی زده، اعتبار چنین خبری در حد شایعه است.