مدتها بود که طرحی برای یک انجمن حرفه‌ای و علمی برای طنز فارسی در ذهن داشتم. “حرفه‌ای” از آن رو که حافظ منافع طنزپردازان باشد و “علمی” از آن رو که به ارتقای کیفی و علمی طنز هم نظر داشته باشد. و “فارسی”، تا گستره‌ی بزرگتری از “ایران” را در برداشته باشد. این طرح در ذهنم همچنان بود تا اینکه اوایل تابستان امسال در یک اتفاق فرخنده توانستم ابراهیم نبوی و یما ناشر یکمنش، دو طنزنویس و در عین حال طنزپژوه برتر ایرانی و افغان را در هامبورگ آلمان ملاقات کنم. هرچند که آن با هم بودن یک شبانه روز هم طول نکشید اما زود بر ما آشکار کرد که تا چه حد چنین گردهم‌آمدن‌هایی می‌تواند مفید باشد و لازم است. مثلا من و آقای نبوی در همان یک شب اقامت در منزلِ پرکتابِ آقای یکمنش متوجه شدیم که چقدر از طنز افغانستان و طنزنویسان افغان کم می‌دانیم. برای من حتی شگفت آور بود که برای اولین بار دیدم در کتابی تالیفی به زبان فارسی از نظریه‌های فلسفی، روانشناختی و زبان‌شناختی جدید درباره طنز سخن به میان رفته، و نویسنده‌ی آن یک بانوی افغان است.

پس از آن این طرح با وضوح و شتاب بیشاری بین ما گشت و پخته شد تا سرانجام در اول مهرماه سال 1392، انجمن جهانی طنز فارسی (International Society for Persian Humor) رسما توسط ما سه تن پایه‌گذاری شد. هدف از این انجمن انجام همزمان دو کار مهم است:

نخست؛ دور هم جمع کردن طنزپردازان فارسی زبان از هر کجای دنیا، اعم از طنزنویسان، طنزسرایان، کاریکاتوریستها، استندآپ‌کمدین‌ها و کلا تمام کسانی که به طور جدی طنز می‌پردازند و می‌توان آنها را مولف خواند با هدف داشتن یک جمع حرفه‌ای و صنفی.

دوم؛ جذب طنزپژوهان، اعم از آنها که طنزپردازند یا کسانی که صرفا درباره‌ی طنز پژوهش می‌کنند (مثل دانشجویانی که پایان‌نامه‌هایی مرتبط با طنز انتخاب می‌کنند)، کمک به آنها و بهره‌گیری از دانش‌آنها و متصل کردن این پژوهندگان به انجمن‌ها و پژوهشگران غیرایرانی عرصه‌ی طنز، به ویژه انجمن جهانی پژوهشگران طنز (International Society for Humor Scholars)

برای انتخاب نام تعمدا از humor  (به معنای شوخ‌طبعی/طنز) به جای  satire (به معنای طنز/هجو اجتماعی) استفاده کردیم تا گستره‌ی بزرگتری از طنز انتقادی سیاسی و اجتماعی را دربرگیرد. به خصوص در زمینه‌ی پژوهش‌های آکادمیک که معمولا به خنده و شوخ‌طبعی بیش از طنز سیاسی و اجتماعی می‌پردازند. اصرار ما بر آن است که به پژوهش‌های آکادمیک در این حوزه بهای خاصی دهیم.

این انجمن هیچ جهت‌گیری سیاسی و ایدئولوژیک ندارد و رسالت خود را فقط ارتقای طنز فارسی و حمایت از طنزپردازان در ژانرها و رسانه‌های مختلف تعریف کرده است. وابستگی مالی و غیر مالی نیز به هیچ موسسه یا دولتی ندارد. هر عضو، حتی موسسان، حق عضویت سالانه می‌پردازد و امور جاری انجمن از همین محل تامین می‌شود. البته اگر شخص یا نهادی خواسته باشد بدون قید و شرط از این انجمن غیرانتفاعی و غیر دولتی حمایت کند استقبال می‌شود. اداره‌ی آن بر اساس قواعد دموکراتیک و تصمیمات جمعی است. هر سال پنج نفر به عنوان عضو هیات مدیره انتخاب می‌شوند که یک نفر را به عنوان رئیس انجمن برمی‌گزینند.

روند عضوگیری طبق روالی معین و با بررسی‌های دقیق آغاز شده است و انجمن تا کنون در حدود 15 عضو دارد. اساس‌نامه‌ی انجمن به فارسی و انگلیسی آماده شده است (برخی اعضای افتخاری، طنزپژوهان برتر غیرفارسی‌زبان هستند)، دامنه اینترنتی انجمن ثبت شده و وب‌سایت در دست ساخت است. مسائل مالی کاملا شفاف و دقیق هستند و با انتخاب اولین هیات مدیره و بازرس انجمن – که به احتمال قوی با انتخاباتی که در آذرماه سال جاری برگزار می‌شود مشخص می‌شوند- منظم‌تر و بهتر خواهند شد. اساس را بر کار گروهی و غیرانتفاعی اما منظم و دقیق گذاشته‌ایم. (فارسی زبان هستیم که باشیم!)

انجمن فعلا مکان جغرافیایی خاص و دفتر و دستکی فیزیکی ندارد، و با شتاب حیرت‌انگیز فن آوریهای الکترونیک و امکانات آنلاین، ای بسا که در آینده هم نداشته باشد. از همین ابتدای کار، و حتی پیش از راه‌اندازی وب‌سایت انجمن توانسته‌ایم برخی از مراحل، مثل جمع فرم جمع‌آوری اطلاعات از متقاضیان و تشکیل بانک اطلاعاتی بر اساس آن ، و جلسات مشترک بررسی تقاضاها را به صورت الکترونیک و آنلاین انجام دهیم.

این یادداشت علاوه بر اطلاع‌رسانی عمومی برای تشکیل انجمن طنز فارسی ، به مثابه دعوت از تمام طنزپردازان و طنزپژوهان فارسی زبان برای پیوستن به این انجمن نوپاست. همگان می‌توانند با استفاده از فرم اطلاعات اولیه درباره خود را وارد بانک اطلاعاتی کرده و به این وسیله درخواست عضویت کنند (حتی از اساتید فن هم که پیشتر آنها را خصوصی دعوا کردیم، خواهش کردیم همین روال را طی کنند). با متقاضیان از طریق ایمیلی که وارد می‌کنند یک یک تماس گرفته می‌شود و از نتیجه بررسی تقاضایشان آگاه خواهند شد.

 هزینه یک ساله‌ی عضویت پیوسته انجمن فعلا چنین است:

ساکنان ایران 50 هزار تومان

ساکنان افغانستان 600 افغانی

سایرین 20 یورو

اساس‌نامه‌ی انجمن از طریق این لینک در دسترس است و فرم تقاضای عضویت را می‌توان همینجا هم پر کرد .